Verplichte AOV nu in 2027-2029 of toch nooit???
Het kabinet komt het komende jaar met een invulling van een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen.Die verzekering wordt op haar vroegst in 2027 ingevoerd.
De voorgenomen verplichte verzekering tegen arbeidsongeschiktheid voor zzp’ers is door het kabinet op de lange baan geschoven. De invoering stuit op zoveel problemen bij het UWV en de Belastingdienst dat deze naar verwachting pas tussen 2027 en 2029 kan ingaan. Dit op basis van een brief van minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de Tweede Kamer.
Er dient nog verdere uitwerking plaats te vinden op twee onderdelen (opt-out en Onderling Waarborgfonds). Minister Van Gennip: “Ten opzichte van het startpunt is gebleken dat er meer mogelijk is dan een verzekering alleen voor de hiervoor genoemde IB-ondernemers. Ook resultaatgenieters, meewerkend partners en directeur-grootaandeelhouders kunnen worden opgenomen in de kring van verzekerden, conform het advies van de Stichting van de Arbeid. Hiermee wordt een grote stap gezet richting de kring van verzekerden zoals de Stichting deze voor zich zag.”
Vanwege gesignaleerde (uitvoerings)problematiek rondom de kring van verzekerden was er door het vorige kabinet voor gekozen om vanuit het startpunt van een verzekering voor alleen de zogeheten IB-ondernemers zonder personeel, zonder uitzonderingen of keuzemogelijkheden, toe te werken naar een variant die zoveel mogelijk recht doet aan het advies van de Stichting.
De minister verder: “Vanwege de diversiteit van de zelfstandigenpopulatie hecht de Stichting van de Arbeid aan keuzemogelijkheden zodat zelfstandigen zelf kunnen bepalen welke verzekering passend is. Het kabinet neemt hiervoor het advies van de Stichting van de Arbeid als leidraad, met als aandachtspunten: betaalbaarheid, uitvoerbaarheid en uitlegbaarheid.”
Niet haalbaar volgens het kabinet is zelfstandigen de keuze te geven tussen verschillende wachttijden voordat de uitkering start (eigenrisicoperiode): zes maanden, twaalf maanden (default) of 24 maanden.
Opt-out Verplichte AOV
Er was twijfel of een opt-out er niet toe leidt dat voornamelijk zelfstandigen met een laag arbeidsongeschiktheidsrisico zich privaat zouden verzekeren, waardoor de betaalbaarheid van de publieke verzekering onder druk komt te staan. Van Gennip: “Om te achterhalen hoe groot dit risico is, is SEO economisch onderzoek gevraagd om te inventariseren op welke wijze gedragseffecten in het voorgestelde duale stelsel zich manifesteren. Daarnaast is samen met het Verbond van Verzekeraars (kwantitatief) gesimuleerd op wat voor wijze dergelijke gedragseffecten effect hebben op de publieke premie. De conclusie daarvan is dat de gedragseffecten in het duale stelsel houdbaar zijn indien extra solidariteitswaarborgen in het stelsel worden opgenomen.
“Ik ben in gesprek met het Verbond van Verzekeraars over hoe deze solidariteitswaarborgen in een duaal stelsel kunnen worden vormgeven, waarbij ook de sociale partners en de beoogde publieke uitvoerders worden betrokken. Ditzelfde geldt voor de wijze waarop getoetst wordt of de private verzekering voldoet aan de voorwaarden die door de Stichting van de Arbeid zijn gesteld aan een opt-out, namelijk ten minste een aan de publieke verzekering gelijke dekking (inclusief dekking tot de AOW-gerechtigde leeftijd) en gelijke premie.”
Voor het Onderling Waarborgfonds geldt dat dit onderdeel nog bespreking met sociale partners vergt, om te beoordelen of en zo ja in welke vorm dit ingericht kan worden. Aspecten die aandacht behoeven zijn wat voor verzekering(en) deze waarborg/vangnetverzekeraar moet aanbieden en hoe dit zich verhoudt tot de verplichte publieke verzekering, wie een beroep kan doen op deze verzekering(en), hoe de premie wordt begrensd en wie moet bijdragen aan het tekort dat ontstaat door de maximering van die premie.
Grote problemen met implementeren verplichte aov
Het kabinet wil ook een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering implementeren als maatregel tegen het financiële voordeel dat onverzekerde zzp’ers hebben ten opzichte van werknemers, een afspraak uit het pensioenakkoord dat het vorige kabinet sloot met vakbonden en werkgevers.
De uitvoering hiervan ligt moeilijk omdat de invoering in welke vorm dan ook veel vraagt van uitvoerders als de Belastingdienst en het UWV. Van Gennip: ,,Het kabinet voorziet dat, los van voorgaande knelpunten, uitvoering van de verplichtstelling door de Belastingdienst op zijn vroegst kan aanvangen tussen 2027 en 2029, afhankelijk van de vormgeving."
