Nieuws

Het acceptatieproces bij AOV mag transparanter. Dat vinden financieel adviseurs in het Kantar-onderzoek 'ZZP'ers en hun gedrag ten aanzien van arbeidsongeschiktheidsverzekeringen', dat minister Koolmees maandag naar de Tweede Kamer stuurde.

Andere overwegingen die de adviseurs meegeven: advieskosten aftrekbaar maken (vroeger provisiekosten ook aftrekbaar), KvK en brancheorganisaties kunnen zich actiever opstellen richting ZZP’ers, accountants/boekhouders actievere rol geven in informeren van ZZP’ers over wenselijkheid van een AOV, relevante data beschikbaar stellen over risico op arbeidsongeschiktheid in beroepsgroepen (UWV-cijfers), maar ook de impact ervan laten zien op de levens van mensen via filmpjes, link op de site van SZW naar informatie waar je als ZZP’er allemaal aan moet denken.

Andere verbeteringspunten die de adviseurs zien: minder kleine lettertjes in polissen, meer productinnovatie (bijvoorbeeld woonlastenverzekering voor ondernemers bij arbeidsongeschiktheid), beter duidelijk maken wanneer uitgekeerd wordt, meer bekendheid geven aan (mensen moeten meer doordrongen raken van de risico’s die ze lopen).

Gedragbepalers
De onderzoekers keken eerst naar de belangrijkste gedragbepalers, zoals kennis, houding en zelfbeeld. Volgens het rapport hebben zzp’ers bijvoorbeeld een beperkte kennis van het product, zijn ze niet goed op de hoogte van keuzemogelijkheden. Hun houding is dat een aov weliswaar verstandig is, maar die houding wordt negatief beïnvloed door het overheersende beeld dat een aov heel duur is.

Vangnet
Volgens financieel adviseurs hebben zzp’ers een te groot vertrouwen in het sociale vangnet in Nederland. Ze rekenen op de bijstand als laatste redmiddel. “Onduidelijk is of iedereen zich dan realiseert dat een vermogenstoets (eigen huis, inkomen van partner) hier deel van uitmaakt. Er wordt in de ogen van financieel adviseurs soms lichtzinnig gedacht over het verkopen van het eigen huis.”

Eenvoudiger
Het onderzoeksbureau vroeg de deelnemers ook of de huidige producten op de markt voldoen. In algemene zin concluderen ze dat de producten voldoen, maar dat er wel verbeteringen mogelijk zijn. Eenvoudiger producten, helderheid over de keuzes en minder kleine lettertjes worden genoemd.

Aftrekbaarheid
De overheid speelt volgens zzp’ers en adviseurs een sleutelrol bij het verhogen van de verzekeringsgraad. Volgens de zelfstandigen moet er meer voorlichting komen, of zou de overheid een basisvoorziening voor alle werkenden moeten optuigen. Financieel adviseur zien de meeste heil in de aftrekbaarheid van aov-advies, en een actievere rol van accountants en boekhouders in het onder de aandacht brengen van het risico.

Zelfstandigen die zich oriënteren op een arbeidsongeschiktheidsverzekering, willen graag eenvoudiger producten. Ze verwachten een betrouwbaarder opstelling van verzekeraars en zouden graag zien dat niet alleen de premie fiscaal aftrekbaar is, maar ook het aov-advies. Dat zijn enkele resultaten uit het onderzoek dat het ministerie van Sociale Zaken en het Verbond hebben uitgevoerd onder zzp’ers en financieel adviseurs.

Arnoud Wennekus:

Wat is de risico inschatting op arbeidsongeschiktheid en hoe komt die tot stand?

❖ De risico-inschatting op arbeidsongeschiktheid is over het algemeen laag. Men heeft de neiging eerder aan een voorbijgaande ziekte te denken dan aan langdurige of zelfs blijvende arbeidsongeschiktheid. En dan denkt men eerder aan fysiek arbeidsongeschikt raken dan aan een burn-out. Voor degenen met een AOV is juist het verzekeren van het risico op langdurige arbeidsongeschiktheid van belang.
❖ Mensen met een fysiek beroep schatten het risico op arbeidsongeschiktheid hoger in dan mensen met een niet fysiek beroep. Zij houden zich echter ook voor dat een gezonde leefwijze en preventieve maatregelen hen enigszins kunnen behoeden voor arbeidsongeschiktheid. Degenen met een niet fysiek beroep achten zichzelf in staat om in veel situaties ‘gewoon’ door te werken waarmee men het risico op arbeidsongeschiktheid bagatelliseert.

Nu werkgevers en vakbondsleden groen licht hebben gegeven, is het zeker: er komt een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen. Komend jaar moeten sociale partners en zzp-organisaties met een voorstel komen. Voorzitter van ZZP Nederland Maarten Post hoopt dat men lessen trekt uit het verleden. Want er was eerder een verplichte verzekering. Maar die was erg impopulair en werd dan ook snel weer afgeschaft.

Van 1998 tot 2004 verzekerde de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ) namelijk alle zelfstandigen in Nederland tegen arbeidsongeschiktheid. In 2018 keerde het UVW nog 10.803 WAZ-uitkeringen uit. "Als je ziet wat er nu in het principeakkoord staat, lijkt het alsof mensen een heel kort geheugen hebben", aldus Post.

Bezweken onder solidariteit
Emeritus hoogleraar Philip de Jong deed na de afschaffing van de WAZ onderzoek naar de wet. Maar al jaren daarvoor komt hij erachter dat de regeling niet functioneert. "Toen ik in 1999 zelfstandige werd, ben ik er keihard mee geconfronteerd: dit is een idiote regeling. Het was belachelijk duur", aldus De Jong.

Voor hem is het duidelijk: de WAZ bezweek onder haar solidariteit. "Wanneer je minder dan het minimumloon verdiende, betaalde je niks. Daarom was de premie van de zelfstandigen die wel genoeg verdienden heel hoog: al gauw 8 procent van het loon." Bij arbeidsongeschiktheid kon een zelfstandige echter niet rekenen op een riante uitkering, maar op slechts 70 procent van het minimumloon.

Hoe gaat dat straks met de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp'ers. Onze duider Mathijs Bouman legt het uit.

Niet voor niets zelfstandig
Eén vraag steekt voorzitter van ZZP-Nederland Maarten Post: waarom is zijn organisatie niet betrokken bij deze beslissing? "Het was verstandig geweest als de politiek naar ons geluisterd had. Negentig procent van onze achterban is namelijk tegen een verplichte arbeidsongeschiktheidsuitkering voor zzp'ers. Het zijn ondernemers en die moet je niet opzadelen met algemene verplichtingen."

“Het risico van blijvende arbeidsongeschiktheid is laag. Als je dat over alle werkenden uitsmeert, is de premie veel lager.

Maarten Post, ZZP Nederland
Ook kickbokslerares en zzp'er Emma Schouwenaar heeft haar twijfels bij een verplichte verzekering. "Als het verplicht wordt om een dure en intransparante verzekering te nemen, vind ik dat geen goed idee. Daarnaast ben ik niet voor niets zelfstandige geworden."